Polski Sejm przestaje być krzywym zwie

Teraz na skonsolidowaną lewicę zagłosowało 2,3 mln osób, czyli ponad 12% wyborców, co to z nadwyżką wystarczyło.

Professor of political science at the University of Wroclaw, Visiting researcher at the Université libre de Bruxelles, Member of the Polish State Committee for Science and Titles in Science
18/10/2019

Polacy uwierzyli politykom, że tegoroczne wybory parlamentarne są najważniejsze od 1989 roku. Podobnie jak trzy dekady temu, ponad 60% wyborców oddało swój głos, co w warunkach polskich jest frekwencją rekordową. Politycy Prawa i Sprawiedliwości umocnili swoją demokratyczną legitymizację, ale komfort rządzenia utrudni im niemal 50-osobowa lewicowa drużyna.

Dzięki powrotowi lewicy do Sejmu pierwsza izba polskiego parlamentu przestanie być krzywym zwierciadłem społeczeństwa. Cztery lata temu na lewicowe formacje zagłosowało łącznie niemal 1,7 mln osób, a mimo to nie miały swojej parlamentarnej reprezentacji. Teraz na skonsolidowaną lewicę zagłosowało 2,3 mln osób, czyli ponad 12% wyborców, co to z nadwyżką wystarczyło, by niespotykana w Europie sytuacja parlamentu bez lewicy odeszła do przeszłości. Tym razem próg reprezentacji przekroczyły zresztą wszystkie ogólnopolskie komitety wyborcze, co spowodowało, że w ławach poselskich zasiądzie także 11 posłów nacjonalistycznej Konfederacji. W rezultacie premia dla zwycięskiej partii wynikająca z polskiej ordynacji wyborczej (formuła d’Hondta i 5-procentowy próg wyborczy), nie jest tak wysoka jak cztery lata temu, kiedy pod progiem znalazły się zarówno partie lewicowe, jak i narodowcy. Wtedy to właśnie głosy oddane na te dwie przeciwstawne sobie politycznie siły przyczyniły się do tego, że PiS przy poparciu niespełna 38% wyborców uzyskało w parlamencie większość absolutną.

Przy dużej mobilizacji wyborczej, kiedy do urn idzie o ponad 10% więcej wyborców niż w poprzedniej elekcji, warto przyjrzeć się, na kogo oni zagłosowali. Lewica może odczuwać satysfakcję, bo – jak wynika z badań exit i late poll Ipsos – udało jej się przekonać do siebie ponad 20% tych, którzy w 2015 roku nie głosowało w ogóle. Kolejny powód do zadowolenia, to przyciągnięcie do siebie wyborców liberalnych, którzy cztery lata temu zagłosowali na Nowoczesną. Prawie 30% z nich tym razem uznało, że w kwestiach światopoglądowych, związanych z prawami mniejszości i liberalizmem obyczajowym, lepiej będą reprezentowani przez lewicę. I wreszcie ponadprzeciętna, bo powyżej uśrednionego wyniku, popularność wśród najmłodszych wyborców poniżej 30 roku życia, gdzie lewica uzyskała poparcie niemal 18%. Wytrąca to przeciwnikom lewicy nieprawdziwy choć do niedawna popularny argument, że jej elektorat może się w Polsce tylko kurczyć, ponieważ obejmuje głównie starsze grupy wiekowe. 

Mimo że wszystkie dane socjologiczne pokazują, że młodzi ludzie do wyborów chodzą rzadziej niż starsi, że preferują inny sposób wyrażania swoich poglądów niż za pomocą tradycyjnych instrumentów liberalnej demokracji, to wynik niedzielnych wyborów pokazuje, że przygotowanie wiarygodnej oferty może ich skłonić do oddania głosu na lewicę. Z moich obserwacji jako wykładowcy akademickiego, ale także mamy dwóch nastoletnich synów, wynika, że Sojuszowi Lewicy Demokratycznej, Wiośnie i Partii Razem, które wspólnie wystawiły listy wyborcze, wreszcie udało się w młodych wzbudzić emocje, choć nie tylko pozytywne rzecz jasna. Ponadto, akcentowanie przez te trzy partie tych elementów lewicowego programu, które dotychczas stanowiły ich „znak firmowy” sprawiło, że żadna z nich nie utraciła wiarygodności w oczach swojego elektoratu.

Find all related publications
Publications
26/09/2023

‘Abortion in the EU’ – Country fact sheets

Multispeed access to abortion across member states
26/09/2023

Abortion in the European Union

Actors, issues and discourse
21/09/2023

A European Health Union

A blueprint for generations
18/09/2023

Making trade work for prosperity, people and planet

FEPS Primers series - Arancha González and Yanis Bourgeois
Find all related news
News
20/09/2023

FEPS is recruiting 1 project officer

Notice of vacancy
14/09/2023

FEPS President at the SDG Summit and United Nations General Assembly in New York

FEPS President Maria João Rodrigues is in New York this week on the occasion of […]
14/09/2023

Call for tender – Researcher on inflation

Basic Information Project    The profits-prices spiral: measures to avoid inflation  Partners   TASC (Ireland), Pietro Nenni Foundation (Italy)  […]
12/09/2023

Call for tender – Research and analysis for the project “Progressive paths to rebuild Ukraine”

Basic Information Project Research “In search of a ‘lost generation’. Harnessing youth potential for post-war […]
Find all related in the media
In the media

NATO Deputy Secretary General Geoană: “Democracies should stand united to defend the multilateral global order”

by ReportDifesa.it 25/09/2023
Mircea Geoană, NATO Deputy Sec Gen, took part to FEPS' Annual Autumn Academy 2023 in a session devoted to “Building a sustainable and multilateral global order”

‘SDG funding gap swells to $137trn’ New Policy Study from FEPS, together with Earth4All, to deliver a five-point plan for the SDGs.

by Edie 19/09/2023
The “SDGs for All” report emphasises that policymakers have the potential to significantly advance SDG implementation by the original 2030 deadline and beyond by enacting five “extraordinary turnarounds” that break away from current trends.

“Trade doesn’t work in isolation from good domestic policies” Interview to Arancha González

by Borderlex 19/09/2023
Interview to Arancha González, former Spanish foreign minister, who released together with FEPS the new book entitled 'The Trade Handbook: Making Trade Work for Prosperity, People and Planet'

AI to ‘determine course of global trade, jobs’ in near future

by The Financial Express 14/09/2023
The Financial Express's article focuses on the publication of FEPS Primer on Trade written by Arancha González Laya and Yanis Bourgeois